روابط عمومی

افكار عمومي مجموعه اي از داوريها و قضاوتهاي مردم يك جامعه درباره مسائل روز است كه آن مسئله مورد پذيرش بيشتر افراد جامعه قرار دارد.

 (گابريل تارد)

 مخاطبان هدف

مدتها بود كه تعريف دكتر دادگران از افكار عمومي (افكار عمومي عصاره عقايد فردي نيست بلكه آن چيزي است كه از علايق مشترك يك گروه درباره يك موضوع واحد و واكنش حاصله به عنوان ثمره آن علائق ناشي مي شود) ذهنم را مشغول كرده بود علايق مشتركي كه در مورد يك موضوع واحد شكل مي گيرد و قطعاً داراي زمينه هاي بسياري است ، در اين ميان زمزمه هاي دكتر داورپناه در وصف صنعت ـ فرهنگ و مكتب فرانكفورت مرا به سوي يكساني افكار عمومي و بي تفاوتي و قالب گرفتن افكار عمومي سوق مي داد و نحوه شكل گيري انقلاب و انقلاب ها و دگرگوني در ساختارهاي اجتماعي ، اما حادثه اي مرا از مقاله اي به نام افكار عمومي در ايران كه مدتها بود به آن مي انديشيدم به كهكشان ديگري كشاند و بر آن شدم تا قبل از مقاله افكار عمومي در ايران و تأثير توده ها بر آن تجربه اي را بنگارم كه ناگزير دو هفته اي تمام افكارم را به خود مشغول كرد.

داغ گذاشتن بر بدن سه كودك يتيم در مركز نگهداري كودكان مهر زنجان

قطعاً در هفته گذشته داغ ترين خبر سايت ها و روزنامه ها با عنوان بالا نظر شما را جلب كرده است ، داغ كردن كودكان بي سرپرست زنجاني كه در مركز نگهداري پسران مهر بهزيستي صورت گرفته ، خبري كه همه را اندوهگين كرد موج اول خبر فقط تأسف بود و اندوه بخصوص براي ما كه از نزديك با كودكان آشنا بوديم.

بخاطر مي آورم شعرهاي را كه مربيان آنان زمزمه مي كردند و كودكان در هياهوي بازي و شوخي آن را به فراموشي مي سپردند ، جشن خانه كودكان (22 بهمن 86) كه زهرا و محمدمهدي بر سر بشقاب كيك سربه سرهم مي گذاشتند جشنها ، اعياد ، افطاريها و تمرين سرود بچه ها و .....

اغلب كودكان بي سرپرست بودند و دردل مربيان به دنبال مأمني كه كودكي خود را به نوجواني وصله بزنند و بيابند محبتي را كه هرگز تجربه نكرده اند.

حادثه شكل گرفت با همه تلخيش كه نه من كه هيچ مادر ديگري را تاب شنيدنش نيست ، جزئيات حادثه تمام و كمال و گاه فراتر از واقعيت در قالب خيال پردازي انعكاس وسيع يافت و با درج در سرمقاله  هفته نامه محلي با تيراژي نزديك به 300 نسخه شروع شد كه خلاصه شد در دو تلفن به سازمان و بس و مابقي به شكل واضحي در مطبوعات و خبرگزاريها انعكاس يافت.

نويسنده سرمقاله كه با هوشمندي از اعتقادات ديني بهره گرفته بود هدفي بزرگتر از دوتلفن و شكايت بهزيستي بعنوان شاكي اول و بركناري رئيس مركز و مربيان را دنبال مي كرد، خبر با قرار گرفتن روي سايتها و زنگ تلفن ها انعكاس جهاني يافت و انتشار عكسهاي كه كمي غيرواقعي بودند اذهان عمومي را به خود مشغول كرد.

در اين ميان نكته اي به ذهنم رسيد  تلفنها و مراجعات مردمي بسيار كمتراز تلفنهاي خبرنگاران بود ، مدتها پيش نوشته بودم كه مخاطبان حرفه اي شده اند و با زيركي اطلاعات مورد نياز خود را رصد مي كنند و از دل مطلب آنچه را مي خواهند به سادگي بيرون مي كشند نوشته بودم مخاطبان فرا مرزي شده اند و درك نيازهاي آنان كمي دشوار ، در حادثه ذكر شده و با لمس موضوع از نزديك به اين باور رسيدم كه گاه مخاطبان به منزله هدف هستند ، هدف اغلب فقط اطلاع رساني نيست هدف فقط آگاهي بخشي نيست هدف هدايت افكار و بهره جستن از آن ا ست.

در واقع هدف  خود مخاطب است و با كمي هوشمندي و زيركي دستكاري انديشه هاي آن ، با توجه به زمينه هاي موجود،  چه كسي مي تواند ادعا كند ايرانيان ريشه هاي مذهبي ندارند و به موضوع ايتام و .... حساس نيستند چه كس مي تواند ادعا كند جهانيان به كودكان بها نمي دهند حتي اگر به ظاهر باشد ، حتي اگر هر روز بر تعداد كودكان كار ، كودكان متكدي و كودكان بزهكار افزوده شود حتي اگر هر روز در گوشه گوشه دنيا كودكي را از محبت مادر يا پدري محروم كنيم ، حتي اگر آينده اي سياه و نامفهوم براي كودكانمان بسازيم و اگر ........

قطعاً هيچكس هدف نويسنده را آنگونه كه بايد درك نمي كند روزنامه نگاران مي انديشند كه به حقيقتي رسيده اند حقيقتي مخاطب پسند حقيقتي كه طوفاني به پا خواهد كرد و هزاران مخاطب را جذب خواهد نمود غافل از اينكه خود يك مخاطب هستند و خواسته يا ناخواسته قرباني يك خبر ، موجي از راه مي رسد كه بايد با آن همراه شد و اطلاع رساني كرد و وظيفه خود را نسبت به مردم ايفا نمود بدون آن كه بدانند خود وسيله اي هستند براي رسيدن به هدفي بزرگتر ، هدفي غيراز آنچه كه به آن مي انديشند.

طراح داستان هوشمندانه با دستكاري انديشه و تأثير گذاري بر افكار عمومي و بهره جستن از احساسات رقيق سناريو را مي نويسد و خبرنگاران بي محابا به موج خبري مي پيوندند. و هرچه تلاطم بيشتر مي شود مي انديشند كه دستيابي به هدف نزديكتر است و حقي كه ضايع شده ادا خواهد شد و جهان را اصلاح خواهند كرد و چقدر دير متوجه مي شوند كه تمام هدف خود آنها بودند كه دسترسي به هدف نگارنده را ميسرتر كنند.

در حادثه ذكر شده قريب به 30 الي 35 خبرنگار به طور مستقيم درگير بودند تلفن ها و پيگيري و گاه مواخذ هاي سردبيران و مديرمسئولان را به جان مي خريدند و ساعتها پشت در بسته به انتظار مي نشستند تا خبري را بگيرند كه خود از ساعتها پيش مي دانستند.

موج اوج گرفت و بعد فرود آمد تلاشها قرباني گرفت بدون آنكه قربانيان اصلي تغييري در وضعيت خود حس كنند و بدون آنكه مسبب واقعه لب به سخن باز كند. دايره باطل پايان يافت و سكوت جايگزين تمام همهمه ها شد.

نويسنده هوشمند ما زيركانه لبخند زد و انديشد چگونه از يك مخاطب به منزله شركت كننده مخاطبي به منزله هدف ساخته و بهره دلخواه را برده و چه قباي زيبايي به نام دستكاري افكار عمومي بر قامت داستان خود دوخته.